Humanitate digitalen gaia aukeratu du UEUk Udako Ikastaroen hasierako jardunaldirako. Ixa Taldeko Mikel Iruskieta eta Iñaki Alegria antolatzaile dira, Rodrigo Agerri eta Montse Maritxalar hizlari.
Doakoa da baina izena eman behar da, parte hartu nahi baduzu…
Matrikulatu hemen 

Gaia Humanitate Digitalak izanda, aukerak, erakundeek jokatu behar dituzten rol berriak eta elkarlana aztertuko dira bertan. Digitalizazioak eta Big Data-k paradigma-aldaketa ekarri dute humanitateen arlora. Euskarazko dokumentuen digitalizazio masiboa, sare sozialen eztanda eta hizkuntza-teknologiaren arrakasta dira erroka honen hiru katalizadoreak. Nola eragiten du digitalizazioak humanitateen ikerketan? Ze aukera berri zabaltzen zaizkigu? Historian? Hezkuntzan? Hizkuntzalaritzan? Soziologian? Kazetaritzan? Zuzenbidean? Eta diziplinartekotasunean?

EGUNA: Ekainak 20, osteguna
TOKIA: Bilbo (Euskaltzaindiaren egoitza Plaza Barrian)
ORDUA: 9:30etatik aurrera
GAIA: Humanitate digitalak: aukerak, erakundeek jokatu behar duten rol berriak eta elkarlana.
PROGRAMA:

9:00-9:30 Harrera eta dokumentazio banaketa.
9.30-9:45 Ongi etorria eta aurkezpena.
09:45-10:15 HITZALDIA: Humanitate Digitalak (HD). Sarrera, digitalizazioaren aukerak eta erronkak
…………………Rodrigo Agerri (UPV/EHU, IXA taldea)
10.15-11.00: MAHAI-INGURUA: Digitalizazioa eta Hezkuntza.
…………………Montse Maritxalar (UPV/EHU, Ixa, UEU)
…………………Joseba Abaitua (DU)
…………………Xabier Mujika (Berritzegune Nagusia)
…………………Moderatzailea: Mikel Iruskieta (UPV/EHU)
11:00-11:30 – Atsedenaldia
11.30-12.15: MAHAI-INGURUA: Hizkuntza eta e-Humanitateak.
…………………Dorota Krajewska (Aziti Bihia taldea, UPV/EHU)
…………………Asier Sarasua (Ahotsak.eus, CodeSyntax)
…………………Moderatzailea: Iñaki Alegria (UPV/EHU, UEU)
12.15-13.00 MAHAI-INGURUA: Zientzia sozialak eta komunikazioa.
…………………Joxean Apeztegia (Berria)
…………………Julen Orbegozo Terradillos (UPV/EHU)
…………………Moderatzailea: Xabier Landabidea (DU)
13.00-13.30 HITZALDIA: CLARIN Europako sarea: eHumanitateak eta zientzia sozialak lankidetzarako behar duten hizkuntza azpiegiturak sortzen.
…………………Mikel Iruskieta /UPV/EHU)
13.30: Ondorioak.
…………………Antolatzaileak: Mikel Iruskieta, Xabier Landabidea eta Iñaki Alegria

Humanitate  Digitalak garrantzitsuak dira Ixa taldean, sortu berri dugun HiTZ zentroko 8 ikerlerroetako bat da: Humanitate  Digitalak eta Hezkuntza

“Zeharkako trebakuntzarekin lotura duen adibide bat ikusi dugu dagoeneko. Hizkuntzaren tratamendu automatikoan aritzen diren hizkuntzalariek, chatbot-etan erabiltzen den hizkuntza azter edo sor dezakete, itzulpen automatikoaren garapen eta hobekuntzan lan egin dezakete edo sare sozialetan erabiltzen den hizkuntza azter dezakete sentimenduak identifikatzeko, besteak beste. Hizkuntza oinarrian duten tresna horietan guztietan, ikasketa automatikoan edo programazioan aritzen diren filologoak guztiz beharrezkoak ditugu.
[…]
Argi dago, nire ustez, gure ingurune digitalizatuak trebakuntza profil aberatsak eskatzen dituela. Lan-munduak gero eta gehiago eskatzen ditu algoritmo, teknika informatiko eta datu mota ezberdinetan hainbat alorretan eta hainbat hizkuntzatan lan egingo duten emakume eta gizonak.“

Informatika Fakultateko Hizkuntzaren Prozesamendua ikasgaian bi lan praktiko egiten ditu ikasleak.Lehenengoa Wikipediarekin eta bigarrena aplikazio praktiko bat da.

Lehenengo praktikan Hizkuntza-Teknologiako aplikazio mota bat aztertzen du:

• Zeintzuk dira produktu erabilienak gaur egun?  Zein hizkuntzatarako? Zein da aplikazio horien oinarri informatikoa? Adibidez: Iritzi-meatzaritza, Informazioa bilatzea, informazioa erauztea, itzulpengintza automatikoa, hizketa bidezko interfazeak testuen ediziorako laguntzak, galdera-erantzun sistemak. testuen laburpen automatikoa… (ikus Hizkuntzaren_prozesamendua Wikipedian).

Aurten lehen lan hori Wikipediaren bitartez egin dugu.  Guztira 17 artikulu berri, 206.267 karaktere eta 41 irudi gehitu genituen. Apiriletik hona artikulu horiek 2,470 aldiz kontsultatu dira : – )
Sortu ditugun artikulu berriak:
Chatbot, Google Assistant, Siri, Microsoft Cortana, Sentimenduen analisi, Word embedding, Word2vec, IXA pipes, Moore makina, Mealy makina, WordNet, Euskal WordNet, Itzulpen automatiko neuronal, Google Translate, Tf–idf,  Kleene izar, eta Neurolinguistika.
Partehartzaileak:
Aitidina, Ainhoa54, Aodriozola023, Satantxiki, Jsautua001, Ehernandez035, XLekunberri, Aritzh, Aelu013, Mssebastian, Jcampandegui, Ilanda020, Atriguero, Eneks, Oaguinagalde002, eta Fofrito.

Ikus albiste hau Fakultatean: Wikipediako Hezkuntza proiektua, gure fakultatearen ekarpena

Bigarren praktikan ikasleak bere aplikazio xume bat sortzen du. Aplikazio tipiko bat Twitterreko hainbat eta hainbat txio bildu eta horiek aztertzea izan daiteke. Txio guzti horien testuak analizatuta aztertzen dugu ea gehiago diren iritzi negatibodunak edo positibodunak.

Baina Twitter izan gabe ere beste iturri batzuk edo beste aplikazio batzuk azter daitezke, adibidez: Mikel San Sebastián ikasleak historiako 8 liburu aztertu ditu IXA pipes tresnarekin eta webgune bat sortu du (https://hpeia.000webhostapp.com/Inicio.php) liburu horietan azaltzen diren pertsonak, erakundeak eta tokiak zein urtetan aipatu izan diren erakusteko.

Liburu guzti hauek landu ditu:
Intervención en Navarra (Koldo San Sebastián), La historiografía modernista en la universitat de Valencia (Manuel Ardit), La música instrumental en el Renacimiento (Jose Ignacio Suarez Garcia), Historia de una historia (Ma. José García Quintana), Inventario general de Manuscritos de la biblioteca nacional. Un legado que perdura (John eta Mark Bieter Garmendia) , Las devociones marianas españolas en el Brasil colonial (Carlos Javier Castro), Revista de Historia Moderna No 33, Revista de Historia Moderna No 28, La colonia de Filipinas (Gemma Quincoces Herreros)

Ikasleek egin dituzten beste lan batzuk:

• Aitzol Elu, Kantuak bilatu, hitzen esanahia erabilita (semantika distribuzionala).
• Iñaki Landa: Aplikazio baten lokalizazioa Androiden. Nola euskaratu aplikazio bat?
• Eneko Ortiz de Zarate. Semantika Distribuzionala: Hizkuntzen arteko antzekotasun lexikala irudikatzea.
• Unai Cantero eta Julen Pérez-Cortés. Twitter kontu bateko txioen polaritatea aztertzea eta bisualizatzea.
• Oscar Aguinagalde eta Josu Campandegui. Matxin itzultzailearen APIa erabiltzea Wikimedia Commons-eko argazkien oinak (captions) itzultzeko.
• Ainhoa Pato eta Alexander Triguero. Dokumentu-sailkapena.
• Xabier Lekunberri eta Javier Sautua: PythonUEU liburua. 12. Testuak lantzen  HPko ariketak
• Aritz Lopez eta Elena Hernandez: Euskal Wikipediaren testuzko bertsio batetik abiatuta polaritate negatiboa duten artikuluak detektatzea.
• Gorka Urbizu. Korreferentziaren ebazpenerako embeddingen konparaketa (dimentsioak eta stemmerra)
• Ane Odriozola. Zer ikasiko dut unibertsitatean? Aholkularitza-zerbitzu batean egin ziren galdera eta erantzun ugari ditugu errepositorio batean. Galdera berri bat emanda jakin nahi dugu zein den errepositorioko galdera antzekoena, eta eman zitzaion erantzuna.

Hizkuntzaren Prozesamendua ikasgaian bi lan praktiko egiten ditu ikasleak. Lehenengo praktikan Hizkuntza-Teknologiako aplikazio mota bat aztertzen du:

• Zeintzuk dira produktu erabilienak gaur egun? Espezifikazioa: datuak eta emaitzak? Zein hizkuntzatarako? Zein da aplikazio horien oinarri informatikoa?
• Hauek dira aplikazio adibide batzuk: Iritzi-meatzaritza, Informazioa bilatzea, informazioa erauztea, itzulpengintza automatikoa, hizketa bidezko interfazeak testuen ediziorako laguntzak, galdera-erantzun sistemak. testuen laburpen automatikoa… (ikus Hizkuntzaren_prozesamendua Wikipedian).

Bigarren praktikan ikasleak bere aplikazio xume bat sortzen du. Aplikazio tipiko bat Twitterreko hainbat txio bildu eta horiek aztertzea izan daiteke. Txio horietako testua analizatuta, jakin nahi dugu ea gehiago diren iritzi negatibodunak eta positibodunak. Baina Twitter izan gabe ere beste iturri batzuk edo beste aplikazio batzuk azter daiteke, adibidez:

• 2017an Pello Arrue ikasleak Uztarria Azpeitiko aldizkaria aztertuta praktika ikusgarri bat egin zuen. Aldizkariko 2001tik 2017ra arteko artikulu guztiak (17.034) lortu zituen eta automatikoki aztertu zituen ze pertsona, toki, eta erakunde azaltzen ziren, aldizkariaren gaien arabera sailkatuta gainera.
  
• 2016an Aitor Iturrioz ikasleak etxeko argiak-eta ahotsarekin kontrolatzeko aplikazio bat egin zuen, eta horretan sakonduz egin zuen gero bere gradu amaierako lana (Mayordomo: controla tu smart home a través de la voz).
  
• Mikel Artetxe ikasleak ikasgai honetan egin zuen praktika geroago mugikorrerako Mitzuli app ospetsua bihurtu zen. 30.000 mila deskarga lortu ditu!. Geroago Mikelek Itzulpengintza automatikoan egin zuen gradu amaierako proiektua eta orain arrakastarekin egiten ari da tesia gai horretan Science aldizkarian ere aipatu dute bere lana (Artificial intelligence goes bilingual—without a dictionary).
  

Interesa baduzu, ikasle hori, gauza ederrak egin daitezke ikasgai honetan

Bada beste hautazko ikasgai bat antzekoa dena: Hizkuntzalaritza aplikatua. Biek zerikusirik dute hizkuntzarekin. baina Hizkuntzalaritza aplikatua ikasgaian hizkuntza lantzen da gehiago. Hizkuntza lantzeko dauden informatika-aplikazioak ere begiratzen dira, baina erabiltzailearen ikuspuntutik gehiago, euskaraz hobeto idazteko trebetasuna lortzeko asmoz, ez programa horiek barrutik nola eginda dauden ulertzeko. Ikasgai biak diferenteak dira eta elkarren osagarriak izan daitezke.

UPV/EHUko “Kultura Zientifikoa” Katedrak gure ikertaldeko kidea den Kepa Sarasolarekin bideo bat grabatu du Hizkuntzalaritza Konputazionala zer den azaltzeko.

Hau da bideo albistea: “Hizkuntzalaritza konputazionalarekin lengoaiak errazago erabiltzeko tresnak garatzen ditugu“.

Gaiari buruz gehiago jakin nahi duenarentzat:

• Informatika Ingeniaritzako graduan hautazko ikasgai bat hasiko da datorren astean
  (Hizkuntzaren Prozesamendua).
• eta master bat hasiko da datorren urrian
  (Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamendua)

Codefest uda-eskolak baliabide urriko hizkuntzak biziberritzeko helburu argia dauka. Komunikazio elektronikorako tresna eraginkorrak eskaini eta hauek nola erabili erakutsiz. Astebeteko ikastaro praktikoan, egungo hizkuntza-teknologiak aztertu eta aplikazioak garatzeko aukera izango da; lan-taldeak eratuko dira, hizkuntzalari, software ingeniari eta ikasleak integratuz proiektuak auzolanean garatzeko.

Eskola irekia da, ez da aurre ezagutzarik eskatzen, hizkuntzarekiko pasioa eta haren alde zerbait egiteko gogoa dira ezinbesteko bakarrak.

Codefest uztailaren 4tik 8ra izango da, eta asteburuan Wikipedia editathon batekin borobilduko dugu ekitaldia. Hizkuntza txikietan fokua jarriz, hiriari buruzko artikuluak idatzi eta itzuliko ditugu ahalik eta hizkuntza gehienetara.

Helburuak

• Baliabide urriko hizkuntzei eguneroko komunikazio elektronikorako tresna
• eraginkorrak eskaintzea.
• Europa hizkuntza hauen eremu gisa bistaratzea.
• Auzolana sustatzea.
• Herrialde ezberdinetako eragileak harremanetan jartzea.
• Kode librean oinarritutako hizkuntza ­teknologiak eta baliabideak sustatzea.

IXA taldekoak bertan arituko gara, noski

Informazio gehiago (ingelesez): http://dss2016.eu/images/Codefest.pdf

]]> https://www.unibertsitatea.net/blogak/ixa/2016/04/07/1985/feed/ 4 https://www.unibertsitatea.net/blogak/ixa/2015/05/15/2015-16ko-masterrean-izena-emateko-epea-maiatzaren-31ra-arte/ https://www.unibertsitatea.net/blogak/ixa/2015/05/15/2015-16ko-masterrean-izena-emateko-epea-maiatzaren-31ra-arte/#respond Thu, 14 May 2015 23:55:16 +0000 https://www.unibertsitatea.net/blogak/ixa/?p=1825 HAP/LAP masterra
Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamendua / Language Analysis and Processing

Ikasi nahi duzu gurekin zer egin daitekeen konputagailuekin hizkuntza aztertzeko eta aplikazioak sortzen? Begiratu Interneteko orri hauetan:

• Erabiltzen duzu translate.google.com zerbitzuan ematen duen itzuli dokumentu bat aukera?
  Gmail-en itzuli dituzu mezuak euskarara klik bakar batean?
  Zuk esan esaldi bat euskaraz eta ingelesera pasatzen dizu. Probatu duzu telefonoan?
• Deskargatu duzu Mitzuli aplikazioa telefonora? Honek ere testua, audio eta irudiak itzultzen ditu 50 hizkuntza-bikoeetarako, librea da… eta HAP master honetako ikasle batek sortu du!
• Euskarara itzultzeko ere bai: Matxin (Elhuyar-Ixa) eta Itzultzailea (Eusko Jaurlaritza)
• Segapoto-ren laguntzaz bertso bat osatu eta lagunei bidali diezu? Hori ere HAP master honetako ikasleek sortua da!
• IBM-Watson Telebistako Jeopardy programan galderak erantzuten pertsonei irabazi zien programa.
• http://start.csail.mit.edu/index.php   Galdetu: `How far is Bilbao from London?’
• Siri-rekin hitz egin duzu?
• http://news.google.com/
  Nola egiten dute albiste bilduma hori etengabe automatikoki eguneratuta mantentzeko?
• Loquendo, Nuance, Aholab: Entzun nola irakurtzen dituen zuk idatzitako testuak.
• Ikusi duzu testu-prozesadoretako ‘Autosummarize’ edo ‘Autoabstract’ tresna?
• Zein kantariren alde agertzen da txio gehien Twitter-en?  LaVoz-Alicanteko Unibertsitatea
• Kartelak 20 hizkuntzatan?? QRak erabilita Albaola museoan posiblea da
• http://www.yourdictionary.com/languages.html
  900 hiztegi kontsultagarri ingeleserako, 300 espainierarako, 9 euskararako.
• Bilatu dituzu elurrarrekin (snow) zerikusirik duten hitzak OneLook hiztegi-zerbitzuan?
• http://www.hiztegia.net: 50 hiztegi euskararako
• Zein adjektiborekin erabiltzen da “mailegu” hitza? Bilatu Web-corpusen Atarian.
• Oraindik ez duzu erabiltzen Euskalbar?
• Badakizu ixa-pipes tresnak Ixa Taldean sortu dugula eta euskara, ingelesa eta espainiera analizatzeko oso baliagarria dela.

2001-02 ikasturtetik gabiltza teknologia hauek zabaltzen master mailan.
Gure ikasle ohiek 2015eko IkerGazte kongresuan 14 artikulu aurkeztu dituzte

Hizkuntz ingeniaritzaren arloko aplikazioak.
Eskola saioak Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamendua masterreko saioen azpimultzo bat dira, aplikazio praktikoekin lotuta daudenena (itzulpen automatikoa, informazio-bilaketa, hizkuntzaren ikaskuntza…

Matrikulazio-epea/Plazo de matricula:  Urtarrilaren 12tik 23ra/ Del 12 al 23 de enero Urtarrilaren 12tik Otsailaren 7ra / Del 12 de enero al 7 de febrero
Idazkaritza amaia.lorenzo@ehu.es / patxi.salinas@ehu.es
Informazio teknikoa: montse.maritxalar@ehu.es
Loturak:

• Informazio orokorra (euskaraz)
• Informazio orokorra (gazteleraz)
• Diptikoa deskargatu: diptikoa-ikastaro-osagarria-Aplikazioak

• Itzulpengintza eta Teknologia graduondokoa. On-line ematen da itzultzaile profesionaleei eta  itzulpengintzako ikasleei espezializazio aukera eskaintzeko.  EIZIE, Langune, EHU eta UEUren artean antolatua.  Aurten 3. edizioa egingo da. Izena emateko epea irailaren 19an amaitzen da.
  Entzun bideo honetan bi ikasleren iritzia. Aupa itzultzaile hori.

• HAP/LAP EHUko masterra Euskaraz eta ingelesez emango da, bietara:
  • Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamendua
  • Language Analysis and Processing.

  Informazio zehatzago hemen

• EMLCT: Language and Comunication Technology masterra  (Erasmus Mundus).