Id | Segment | Tagger | CU |
1 | Terminologiaren erauzketa automatikoa eta bere aplikazioa euskararako | A3 | |
2 |
1. Sarrera | A3 | |
3 |
Azken urteotan testu teknikoetatik terminologia automatikoki erauzteko tresnak ari dira garatzen zenbait hizkuntzatarako, | A3 | |
4 | baina oraindik giza laguntza behar izaten da automatikoki hautatutako terminologiaren artean azken aukeraketa egiteko. | A3 | |
5 | Horren adibide gisa, tresna hauek aipa daitezke: LEXTER (Bourigault, 92) AT&Tko Termight (Church & Dagan, 94) IBMko TERMS (Justeson & Katz, 95) NPtool (Arpper, 95). | A3 | |
6 |
Aplikazio-eremuak bi multzo handitan bana daitezke: informazioa indexatzeko eta terminoen glosategiak eraikitzeko. | A3 | |
7 | Gainera, terminologia oso modu dinamikoan bilakatzen den arloetan, informatikan adib., halako tresnarik gabe ia ezinezkoa da lan terminologiko eraginkorrak egitea. | A3 | |
8 |
Halako tresna bat euskararako garatu nahi badugu, | A3 | |
9 | eragozpen gehiago topatuko dugu ondoko hiru arrazoiengatik: | A3 | |
10 |
2. Terminologiaren erauzketa | A3 | |
11 |
Terminoaren definizio formal eta osoa lortzea lan neketsua da | A3 | |
12 | eta horretan datza lanen atal garrantzitsu bat: terminoen ezaugarriak mugatzea. | A3 | |
13 | Corpusetatik termino teknikoak lortzeko konbinatu ohi dira NLPko teknikak (ezagumendu linguistikoan oinarritutakoak) eta teknika estatistikoak. | A3 | |
14 |
2.1. Teknika linguistikoak | A3 | |
15 |
Teknika linguistikoak erabiltzen dira batez ere terminoen hasierako selekzioa egiteko. | A3 | |
16 | Horretarako, eredu morfosintaktikoak erabili ohi direnez gero, | A3 | |
17 | Tresna linguistikoen kalitateak baldintzatuko ditu, hein handi batean behintzat, tresnaren emaitzak. | A3 | |
18 | Hala ere, proiektu batzuetan ez da analisi morfologikorik edo sintaktikorik egiten (Su et al., 96). | A3 | |
19 |
Analisi morfologikoarekin eta desanbiguazioarekin lotuta dago lematizazioa. | A3 | |
20 | Flexio konplexuko hizkuntzetan hitz-forma bakarrik tratatzeak emaitza kaxkarrak ekarriko ditu | A3 | |
21 | eta lematizazioa ezinbestekoa izango da. | A3 | |
22 | Ezagumendu linguistikoa funtsezkoa da terminoen normalizazioan ere; | A3 | |
23 |
2.2 .Teknika estatistikoak | A3 | |
24 |
Eredu linguistikoari jarraitzen dioten balizko terminoak murrizteko erabili ohi dira metodo estatistikoak proiektu gehienetan. | A3 | |
25 | Aplikatutako metodoak asko aldatzen dira proiektuaren arabera: | A3 | |
26 | baina orokorrean formula probabilistiko anitz konbinatzen dira. | A3 | |
27 |
2.3. Emaitzak | A3 | |
28 |
Lortzen diren emaitzak ez dira oraindik beharko liratekeenak erauzketa zeharo automatikoa egiteko. | A3 | |
29 | Oreka bilatu behar da estaldura (recall) eta doitasunaren artean (precision). | A3 | |
30 | Oreka horretan estaldurari lehentasuna ematen zaio | A3 | |
31 | % 95 inguruko estaldura lortzeko doitasuna % 50-era jaitsi ohi da, | A3 | |
32 | atzetik terminologia murrizteko pertsona bat badago. | A3 | |
33 | eta doitasuna % 85 ingurukoa izan dadin estaldura % 35era ere ez da iristen. | A3 | |
34 |
3. Euskararako aplikazioa | A3 | |
35 |
IXA taldearen asmoa da euskararako mota honetako tresna bat garatzea. | A3 | |
36 | Horretarako analizatzaile morfologikoa jadanik prest dago (Alegria et al., 96), | A3 | |
37 | lematizatzaile/etiketatzaile bat bukatzear dago (Aduriz et al., 96) | A3 | |
38 | eta azaleko sintaxiari ere ekin diogu. | A3 | |
39 |
Tresna horiek prest dauden bitartean | A3 | |
40 | hau da murriztu behar ditugu termino teknikoen ezaugarriak. | A3 | |
41 | Horretarako dauden hiztegi teknikoetan oinarritu, eta teknika estatistikoak erabiliz, eredu nagusiak lortu behar dira. | A3 | |
42 | Emaitzarik ez badugu ere, | A3 | |
43 | Beste aldetik, termino teknikoak hautatzerakoan barneko deklinabidekasua erabakigarria izan daiteke. | A3 | |
44 | sinpleena izango litzateke maiztasun absolutu minimo bat eskatzea (Justeson & Katz, 95), | A3 | |
45 | bateratze-prozesua bukatzeke izateagatik, | A3 | |
46 | egindako ikerketak murritzak direlako | A3 | |
47 | eta hizkuntza eranskaria izateagatik. | A3 | |
48 | komenigarria da testua analizaturik edukitzea edo gutxienez etiketatua. | A3 | |
49 | termino batzuk beste luzeago batzuen baitan egon daitezkeenez, | A3 | |
50 | haien artean diskriminatu egin behar baita. | A3 | |
51 | termino teknikoen modelizazioari ekin behar diogu, | A3 | |
52 | eredua izen-sintagmarena baino zabalagoa izango dela susmatzen dugu. | A3 | |