| Left unit | Sense | Right unit | Relation type | Relation name | Document | Tagger | Area | Notes |
Terminologia-kudeaketa (terminoak biltzea, aztertzea, baliozkotzea eta antolatzea) oso garrantzitsua da informazioa ezagutza ulergarri eta aplikagarri bilakatzeko. Joera guztietako adituak dabiltza terminoak sortzen, dagoen terminologia aldatzen, termino batzuk arkaikotzat ematen edo baztertutako terminoak esanahi berriekin birsartzen. Badirudi adituen eginbeharreko bat dela neologismoak sortzea, erretronimoak (berrezarpen lexikalak) sartzea, terminoak itzultzea, terminoak baliozkotzea eta, nahiko zeharka, euren espezialitateetako terminologia-bildumak egitea edo egiten laguntzea. | <-- | Zientzia modernoa, gaur egungo aisia eta dibertsioa, enpresa berritzaileak, euren enkarnazio zaharrengatik nabaritzen dira, ez bakarrik ondasun, zerbitzu edo tresnen bidez, bai eta zientziak, arteak eta kultura, eta negozioak eta enpresak deskribatzeko erabiltzen duten terminologiaren bidez ere.
| evidence | N-S | TERM30_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Ezagutza-prozesaketa terminoa hezkuntza, prestakuntza, irakaskuntza eta ikaskuntza, arazoak konpontzea, eta abarren moduko ekintza parekoak garatzeko erabil dezakegu. Terminologia espezializatuen bildumen eskuragarritasunaren menpe dago ezagutza prozesaketa. | <-- | Hori egia da, batez ere haurraren hezkuntza-urteetan, hasberriaren edo berriro prestatzen ari denaren hasierako ikasketetan: gizakiaren edozein ekintzarekin zerikusia daukaten gertakariak, printzipioak, teoriak eta esperientziak (ezagutza) asimilatu egiten dira eta gero irakasteko, ikasteko, arazoak konpontzeko eta abarretarako erabiltzen da.
| evidence | N-S | TERM30_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Terminologia-kudeaketa (terminoak biltzea, aztertzea, baliozkotzea eta antolatzea) oso garrantzitsua da informazioa ezagutza ulergarri eta aplikagarri bilakatzeko. Joera guztietako adituak dabiltza terminoak sortzen, dagoen terminologia aldatzen, termino batzuk arkaikotzat ematen edo baztertutako terminoak esanahi berriekin birsartzen. Badirudi adituen eginbeharreko bat dela neologismoak sortzea, erretronimoak (berrezarpen lexikalak) sartzea, terminoak itzultzea, terminoak baliozkotzea eta, nahiko zeharka, euren espezialitateetako terminologia-bildumak egitea edo egiten laguntzea. Zientzia modernoa, gaur egungo aisia eta dibertsioa, enpresa berritzaileak, euren enkarnazio zaharrengatik nabaritzen dira, ez bakarrik ondasun, zerbitzu edo tresnen bidez, bai eta zientziak, arteak eta kultura, eta negozioak eta enpresak deskribatzeko erabiltzen duten terminologiaren bidez ere. Terminologia-kudeaketa, oro har, eskulana da eta motibaturiko dokumentalistengan, itzultzaileengan eta terminologoengan bermatzen da; azken horrek beste bien funtzioa betetzen du. Termino espezializatuak artxibatzearekin eta aurkeztearekin lotuta dauden biltegiratze- eta berreskuratze-lan batzuk arindu dituzte gaur egun terminologia kudeatzeko sistemek. Hala ere, gizaki adituek egiten dituzte bilketak, azterketak eta baliozkotzeak. Hiztun ugariko hizkuntzetan, datu-base terminologikoak behar dituzten eta horiek sortzeko dirua inbertitzeko prest dauden pertsona-kopuru handia egongo denaren esperantzak bermatzen du terminologia-kudeaketaren lan garestia. Hiztun gutxiago dauzkaten hizkuntzetan ez da hori gertatzen. Kasu horietan, terminologia-kudeaketa hizkuntza plangintzaren lanarekin lotzen da sarritan. Lan horrek, era berean, motibazio politikoak eta, askotan, emozio-karga bat ere badauzka. Hizkuntza minorizatuetan, terminologiakudeaketak gizakiengan daukan menpekotasuna handiagoa da beste hizkuntza batzuetan baino.
Terminologia-kudeaketaren automatizazioa ez da programa informatikoak idaztea besterik gabe, lan hori, berez, zaila izan arren. Automatizazio hori egiteko jakin egin behar da zelan idazten diren adituen testuak, gizakiak zelan konpontzen diren arlo espezializatuen semantikarekin, diskurtsoaren ereduak zelan aldatzen diren testuaren egilearen eta irakurleen beharrizanen arabera. Hizkuntza minorizatuetan idatzitako testuak eta hizkuntza minorizatuei buruzko testuak ez dira erraz lortzen eta badirudi zaila dela arlo horietan azterketak eta datu-bilketak egiten hasteko inor konbentzitzea. Zelanbait, idazketa espezializatua "idazketa teknikoa" terminoarekin lotuta dago, makinekin zerikusia daukan diskurtso-eredu bat. Horren ondorioz, ez du lortzen hizkuntzaren eredu matematiko baten arabera esaldiak aztertzeari edo testuetan ikono kulturalak bilatzeari, lan abstraktuagoak baitira, ematen zaien estatus bera.
Ezagutza-prozesaketa terminoa hezkuntza, prestakuntza, irakaskuntza eta ikaskuntza, arazoak konpontzea, eta abarren moduko ekintza parekoak garatzeko erabil dezakegu. Terminologia espezializatuen bildumen eskuragarritasunaren menpe dago ezagutza prozesaketa. Hori egia da, batez ere haurraren hezkuntza-urteetan, hasberriaren edo berriro prestatzen ari denaren hasierako ikasketetan: gizakiaren edozein ekintzarekin zerikusia daukaten gertakariak, printzipioak, teoriak eta esperientziak (ezagutza) asimilatu egiten dira eta gero irakasteko, ikasteko, arazoak konpontzeko eta abarretarako erabiltzen da. Liburuetan, egunkarietan, iraganeko esperientzia ez-artikulatuan eskuratzen den "material gordina" terminoen bidez komunikatu behar da, zeinen esanahiak ondo definituta baitaude eta adituek sarritan erabiliko baitituzte. | --> | Beraz, ezagutza-prozesaketak eta terminologia-kudeaketak daukaten lotura askaezina da; terminologia-kudeaketa, era berean, hizkuntz plangintzarekin eta politikarekin dago lotuta.
| evidence | N-S | TERM30_A3.rs3 | A3 | TERM | |
In recent years work has begun to develop instruments in several languages for automatic terminology extraction in technical texts, though human intervention is still required to make the final selection from the terms automatically chosen. As an example we can cite the following instruments: LEXTER (Bourigault, 92), AT & Tko Terminght (Church & Dagan, 94), TERMS by IBM (Justeson & Katz, 95) and NPtool (Arpper, 95).
Their areas of application can be divided into two main groups: information indexing and the making-up of terminological glossaries. | --> | In areas where terminology is developing dynamically, such as computer science, it is almost impossible to carry out effective terminological work without an instrument of this type.
| evidence | N-S | TERM31_A1.rs3 | A1 | TERM | |
Our hypothesis is that a syntactic characteristic of Basque and the romance languages is extrapolated to their morphology, so that in Basque derivations the core of the structure is on the right, while in the romance languages it is on the left. | <-- | To make this easier to understand, remember that prefixes in romance languages may act in two ways: as modifiers of a core, located on the left (refer/rehacer, desfer/deshacer, predir/predecir) or as the core, coming first with a complement on their right (eslomar-se/deslomarse, desfullar/deshojar). In the former case the prefix provides specificity for the core (the derivative predecir is a more specific version of the core decir, but to say before is, after all, still to say). In the latter case, the core is made up of the prefix itself, and the core is the basis of the derivation, so that prehistoria is not a more specific version of the basic complement historia but something different altogether. It can be seen in two ways that Basque has only the first form. First of all, it has the prefix des-, which has both possibilities, as in the case of the romance languages. In the derivative desegin it acts as a modifier of the basic core egin (the antonym of do), but when we seek an example of the prefix/core complement type (deshojar), desostatu, we find that it is not properly formed. Observe that the prefixes ber-/bir ''re' and ez- 'in-/des-'also act in the same way.
As regards lexicographic conclusions, the first point which must be stressed in this paper is the difficulty found in forming words such as desostatu. Secondly, we must make it clear that the prefix-core/base-complement of the romance languages and English has a corresponding feature in Basque in base-complement/suffix-core. This is an important contribution to modern lexicography. Beyond formations of the des1 hoja2 r ??hosto2 gabe1 tu type we must bear in mind the option hostoak2 galdu/kendu1 but especially the forms pozoin-du (en-venenar), bigun-du (re-blancederse), lerro-ka-tu (a-linear), irin-ez-ta-tu (enharinar), lur-rera-tu (a-terrizar), which should be standardised as the common correspondents of the prefixes a-, des-, en-, es-, in- and re- so that more and better resources are made available.
| evidence | N-N | TERM50_A1.rs3 | A1 | TERM | |