| Segments | Relation type | Relation name | Document | Tagger | Area | Notes |
Alde batetik, gero eta indartsuagoa da nazioarteko harmonizazioa lortu beharra, ekonomian, politikan eta kultura eta gizarte gaietan etenik gabe sortzen ari diren loturak eta elkarren arteko trukaketak eraginda; | eta bestetik, aniztasuna onartu beharra, eta, ondorioz, norbanakoen izaeraren berrespena, giza bizitzako arlo guztietan agertzen ari den moduan.
| list | N-N | TERM19_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Alderdi horiek guztiek, espezialitateko terminologiaren gehikuntza kuantitatiboa eragiteaz gain, terminologia lanen ikuspegia ere zabaldu egin dute; | eta, egia bada ere ikuspegi berri horrek terminologia aberastu egin duela esatea, zalantzan jarri ditu terminologiaren oinarrizko zenbait kontzeptu: kontzeptu-izendapen bikotearen adierabakartasuna, espezialitateko eremuen kontzeptua, eta normalizazioak terminologian duen eginbeharra.
| list | N-N | TERM19_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Gure komunikazioa talde bi horiek terminoak sortzeko erabiltzen duten metodologiaz izango da. | Irlanderazko terminologia normalizatuaren erabilpena bultzatzeko aurkitu diren arazoak ere ikusiko ditugu.
| list | N-N | TERM23_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Honela, jakin ahal izan dugu zein diren agertzen eta agertzen ez diren terminoak, zuzenbideko zein alorretakoak diren, zenbaterainoko finkapen-maila aurkitzen den euskal termino horietan, zein den gaztelaniazko terminoen euskal segmentu baliokideen egitura sintaktikoa, | eta oraindik burutu gabe dagoen azterketa lexikologiko baten bidez, termino horien zenbait alderdi lexikogenetiko aztertzeko parada dugu.
| list | N-N | TERM28_A3.rs3 | A3 | TERM | |
(zein egitura eduki behar luke terminologiako datu-base batek? | Zein erlazio jaso behar lituzke?
| Zein da hiztegi bateko unitatea?).
| list | N-N | TERM29_A3.rs3 | A3 | TERM | |
(nola adierazi terminoa? | Ba al da gutxieneko adierazpenik?
| Nola sailkatu terminoak?),
| list | N-N | TERM29_A3.rs3 | A3 | TERM | |
bateratze-prozesua bukatzeke izateagatik, | egindako ikerketak murritzak direlako
| eta hizkuntza eranskaria izateagatik.
| list | N-N | TERM31_A3.rs3 | A3 | TERM | |
% 95 inguruko estaldura lortzeko doitasuna % 50-era jaitsi ohi da, | eta doitasuna % 85 ingurukoa izan dadin estaldura % 35era ere ez da iristen.
| list | N-N | TERM31_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Horretarako analizatzaile morfologikoa jadanik prest dago (Alegria et al., 96), | lematizatzaile/etiketatzaile bat bukatzear dago (Aduriz et al., 96)
| eta azaleko sintaxiari ere ekin diogu.
| list | N-N | TERM31_A3.rs3 | A3 | TERM | |
azkenekoak -y, -fill eta -ous bezalako atzizkien bidez eratorritakoak dira | eta haien gramatika-kategoria ezezik, haien predikatuizaera ere jasoko lukete atzizkitik.
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
'nominal nonpredicating adjectives' eta 'denominal adjectives'; azkenekoak -y, -fill eta -ous bezalako atzizkien bidez eratorritakoak dira eta haien gramatika-kategoria ezezik, haien predikatuizaera ere jasoko lukete atzizkitik. | 'Nominal nonpredicating adjectives' sailean sartuko liratekeenak berriz, kategoriaz izenondoak izanik ere, izenen antzeko jokaera sintaktikoa izango lukete: linguistic difficulties / language difficulties. Gaztelaniaren kasuan Bosque-k (1989) defenditu duen bezala, badira izenondo erreferentzialak nekez ematen dituzten atzizki izenondo-sortzaileak (-esco, -oso, -ino) eta izenondo erreferentzialak eman ohi dituztenak (-al, -ar, -ario, -ico). Frantsesez ere atzizki desberdinak erabili ohi dira izenondo erreferentzialak eta predikatiboak sortzeko eta ondorioz, familial-familier eta infantilinfantin bezalako bikoteak dituzte.
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
alde batetik modifikatzen duten izena ekintza- edo ondorio-izena denean, askotan gertatzen da izenondo erreferentziala izen horren argumentua izatea. Adibidez, decisi髇 presidencial ezinbestean izango da presidenteak erabakitakoa eta extracci髇 dental hortz edo hagin baten ateratzearen ekintza. Bistan da azken kasuan dental izenondoa extraer aditzaren osagarri zuzenaren parekoa dela eta euskaraz izen elkartu sintetikoak hautagai bikainak direla hauetarako (hortz-ateratzea). decisi髇 presidencial ostera, nekez egingo dugu presidente-erabaki eta presidentearen erabaki aukeratuko dugu ia zalantzarik gabe. Zein da desberdintasun honen arrazoia, izen elkartuaren mugatzailearen 'subjektutasuna' ala elementu horren 'mugatutasuna'? | Bestetik, izenondo erreferentzialek modifikatzen dutena (argurmentu-egiturarik gabeko objektu-)izena denean, izenaren eta izenondoaren arteko harremana ezin aurresan daiteke; hiztegigileek -ri dagokion perifrasiaren bidez definitzen duten esparru-harremana edo jabego-harremana dugu orduan. Adibidez, hilo dental hortzak garbitzeko erabiltzen den haria da eta euskaraz, hortzetako haria nahiago genuke seguruenik hortz-haria baino. Azkenik, fonetikaren esparruan erabiltzen den consonante dental multzorako kontsonante horzkaria erabiltzen da eta ez hortz-kontsonante.
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Esate baterako, ingeleseko marginal adjektiboak erabilera erreferentziala eta predikatiboa ditu hurrenez hurren marginal note eta marginal case multzoetan; gaztelaniaz berriz, erabilera erreferentziala eta predikatiboa bereizten dituzte, nota al margen eta caso marginal eginez. | Euskararako, 'Elhuyar hiztegian' albo-ohar edo marjinako ohar aurki daiteke erabilera erreferentzialerako baina bazterreko kasu bezalako adibideak erabilera predikatiborako.
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Predikatu-/ez-predikatu izaeran, argumentu-/eremu- /jabego-harremanean edo beste nonbait al datza gakoa? | Izenondoaren jatorrian dagoen izenaren mugatu/mugagabe, bizidun/bizigabe, zenbakarri/zenbakaitza bezalako tasunek ba al dute nolabaiteko eraginik?
| Modifikatua den izena ekintza-, ondorio- edo objektu-izena izateak ba al du eraginik ezintasun horretan?
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Non dago muga? Predikatu-/ez-predikatu izaeran, argumentu-/eremu- /jabego-harremanean edo beste nonbait al datza gakoa? Izenondoaren jatorrian dagoen izenaren mugatu/mugagabe, bizidun/bizigabe, zenbakarri/zenbakaitza bezalako tasunek ba al dute nolabaiteko eraginik? Modifikatua den izena ekintza-, ondorio- edo objektu-izena izateak ba al du eraginik ezintasun horretan? | Zein dira erdal izenondo erreferentzial bat ezinbestean mailegatu behar izatera eraman gaitzaketen baldintzak?
| Noiz erabili ohi ditugu euskal izenlagunak erdal izenondoak ordezkatzeko?
| list | N-N | TERM34_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Zelako terminologia sortzen ari da? | Zeintzuk dira lexikoaren sorkuntzan gailentzen ari diren sistemak?
| Ezaugarri berdin eta komun bat daukate hizkuntza guztiek: terminoak ingelesez sortzen dira, eta mailegu moduan sartzen dira beste hizkuntzetan.
| Nola erantzuten dute hizkuntza hartzaileek?
| Nola lantzen dute Interneteko terminologia?
| Termino al dira termino itxurako guztiak?
| Izendatzeko benetako premiei erantzuten al diete? Edo, aldiz, lexikoaren sorkuntzan asko eta asko ez ote dira sentsazionalismoan erori eta azkar galduko direnak?
| list | N-N | TERM38_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Lehenik, atzizki eta aurrizkien bidezko eratorpen-prozesuak aztertu dira hiru hizkuntzetan, bereziki eratorpen-oinarri modura aditza dutenak edo eratorri modura aditza ematen dutenak arakatuz; ondorioz, bi desberdintasun nagusi aurkitu dira: euskararen barruan atzizki eta aurrizkien bidezko eratorpenen arteko, eta euskal eratorrien eta eratorri erromanikoen artekoa. | Bigarrenik, bi desberdintasun horietarako azalpen teoriko bat bilatu eta aurkitu da.
| Hirugarrenik, azalpen teoriko horrek lexikogintzan eman dezakeen laguntza finkatzen saiatu gara.
| list | N-N | TERM50_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Ondorio lexikografikoei begira, lehenik desostatu bezalakoak egiteko eragozpenak azpimarratuko genituzke hitzaldi honetan. | Bigarrenik, agerian utziko genuke hizkuntza erromanikoen (eta ingelesen) aurrizki-burua/oinarri-osagarriaren euskal ordaina oinarriosagarria/ atzizki-burua dela zuzen-zuzenean. Honek laguntza paregabea emango du gaurko lexikogintzan: des1 hoja2 r ?hosto2 gabe1 tu bezalako saioetatik haruntzago, kontutan hartu beharko dugu hostoak2 galdu/kendu1 bezalako aukera, baina bereziki, pozoin-du 'envenenar', bigun-du 're-blandecerse', lerro-ka-tu 'a-linear', irin-ez-ta-tu 'en-harinar', lur-reratu 'a-terrizar' direlako "jauziak" estandartzat hartu beharko dira, a-, des-, en-, es-, in- edo re bezalako aurrizkien ordainak aurkitzerakoan bide emankorrak eriden nahi baditugu.
| list | N-N | TERM50_A3.rs3 | A3 | TERM | |
a) euskarak atzizki ugari baditu ere, oso aurrizki gutxi dauka, | eta b) desoreka hori ez dago inola ere hizkuntza erromanikoetan.
| list | N-N | TERM50_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Lehenengo kasuan, aurrizkiak buruaren zehaztasun bat adierazten du (predecir eratorria, decir oinarriburuaren zehaztasun bat da: aurretik esan, baina esan, azken finean); | bigarren kasuan, aurrizkia bera da burua, osagarria eratorpen-oinarria delarik; izan ere, Prehistoria ez da historia oinarri-osagarriaren zehaztasun bat, oinarria (historia) ez den bestelako gauza bat baizik).
| list | N-N | TERM50_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Lehenik, erromantikoetan aurreko era bietara jokatzen duen des- atzizki mailegatuak, desegin eratorrian, egin oinarri-buruaren modifikatzaile modura jokatzen du aurrean kokatuz (egitearen alderantzizkoa), baina aurrizki-osagarria/oinarriburua eredua aurkitu nahi dugunean (deshojar), desostatu gaizki eginda dagoela beha daiteke nonbait; | ber-/bir- 're-' eta ez- 'in-/des-' aurrizkiek ere, horrelaxe jokatzen dute.
| list | N-N | TERM50_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Entitate geografikoaren izaera orokorrean hartuta identifikatzen du azken osagai horrek, | eta osagai espezifikoak, aldiz, modu partikularrean identifikatzen du".
| list | N-N | TERM51_A3.rs3 | A3 | TERM | |
Horrek esan nahi du, hala, oso goitik hartuta, osagai orokorra itzuli egin daitekeela, | eta osagai espezifikoa bat ere aldatu gabe utzi behar dela.
| list | N-N | TERM51_A3.rs3 | A3 | TERM | |
1.- Ez dugu ezagutzen osagai orokor askoren esanahi zehatza: "alto", "gaina" (bortua, mendia, gailurra...). | 2.- "Normalizatutako" termino geografikoa edonola esleitzen da: adibidez, Deustuko auzoan bi "etorbide" aurkitzen dira, eta egia esan, ez lukete termino bera eduki behar: Avenida Ram贸n y Cajal (kalea) eta Avenida Lehendakari Agirre (etorbidea).
| 3.- Ez dago geografiako terminologia normalizaturik: adibidez, "avenida" terminoa itzultzeko "ibilbidea", "etorbidea", "pasealekua" etab. erabiltzen dira, udal bakoitzaren arabera, edo "pico" itzultzeko, "gailur", "haitzorrotza", "haizpunta", "mokorra", "mokoa", "punta", "tontorra"... ikerketa egin duen pertsonaren edo erakundearen arabera (DEIKER, Elhuyar, Nafarroako Gobernua, Euskaltzaindia...).
| list | N-S | TERM51_A3.rs3 | A3 | TERM | |